راه حل بهبود عملکرد صندوق تثبیت چیست | مشارکت مردم و سرمایه گذاری غیر مستقیم

همزمان با تزریق هزار میلیارد تومان منابع مالی جدید به صندوق تثبیت بازار سرمایه بار دیگر بحث ها درباره عملکرد این صندوق دامنه دار شده است. نتایج یک مطالعه نشان می دهد که سرمایه گذاری غیر مستقیم و سرمایه گذاری مردم در صندوق تثبیت مدلی کارا برای بهبود عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه است.

در مطالعه ای که توسط میثم حامدی میثم دعایی وحید احمدیان انجام شده آمده است: بحران های مالی پی در پی و شکست بازارهای سهام، نظارت و قانون گذاری در بازارهای مالی را به موضوعی با اهمیت تبدیل کرده است. بازارهای مالی همواره شاهد شوک ها و بحران های متعدد بوده اند و دولت ها و نهادهای ناظر، واکنش های مختلف به آنها نشان داده اند.

در این میان، ایجاد و توسعه صندوق تثبیت بازار نیز یکی از راه حل های اصلی برای مرتفع کردن مشکل اطمینان سرمایه گذاران و کاهش تلاطم در بازار سرمایه بوده است.

در ایران، صندوق تثبیت بازار سرمایه، بر اساس بند الف ماده ۲۸ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور به وجود آمد.

نتایج پژوهش های انجام شده نشان می دهد صندوق تثبیت بازار سرمایه از منظر خبرگان دچار چالش هایی نظیر مداخله مستقیم صندوق در بازار سرمایه، شفاف نبودن رویه های سرمایه گذاری و زمان مداخله، تعارض منافع و مداخله احتمالی سازمان بورس در رویه های سرمایه گذاری صندوق و سرمایه گذاری در سهام شاخص ساز، و همچنین نحوه تأمین منابع به خصوص منابع صندوق توسعه ملی است.

علاوه براین،نتایج بررسی صندوق های ثبات در کشورهای چین، آلمان و بنگلادش، حاکی از وجود تفاوت هایی در ساختار و نحوه فعالیت این صندوق ها با صندوق تثبیت بازار سرمایه در ایران است. رویکرد غالب در این کشورها، سرمایه گذاری غیرمستقیم صندوق تثبیت و متعاقباً مداخله غیرمستقیم دولت در بازار سرمایه است. این در حالی است که در ایران، صندوق تثبیت بازار سرمایه به طور مستقیم در بازار مداخله می کند. از طرفی، از آنجا که هیئت عامل صندوق به تأیید صلاحیت سازمان بورس می رسد و هر سه عضو آن پیشنهادی از سوی ریاست سازمان و تأیید هیئت امنا است، و همچنین از آنجا که سازمان بورس نهاد ناظر بازار سرمایه است و تأمین منابع مالی صندوق از سوی سازمان بورس تامین می شود به نظر می رسد بین فعالیت صندوق و سازمان بورس تعارض منافع وجود دارد.

همه اینها همچنین به معنای عدم استقلال صندوق از سازمان بورس است.

تجربه سایر کشور ها مبتنی بر عدم مداخله مستقیم دولت در بازارسرمایه و لزوم تغییر ساختار و نحوه فعالیت صندوق تثبیت بازار سرمایه است.

خبرگان و صاحبنظران بازار سرمایه نیز، در ترسیم الگوی مطلوب برای فعالیت صندوق تثبیت بازار سرمایه، بر زدودن نقش مداخله مستقیم صندوق تثبیت بازار سرمایه در بازار سهام و همچنین رفع مشکلات ساختاری آن تأکید می کنند.

پژوهش های انجام شده نشان می دهدساختار و نحوه فعالیت صندوق، باید مطابق با تجربه های بین المللی و نظرات خبرگان، به مدل سرمایه گذاری غیرمستقیم تغییر کند.

پیشنهاد اصلی این است که این صندوق  به جای آنکه به صورت مستقیم در بازارسهام مداخله کند، به عنوان صندوق در صندوق، در گواهی سرمایه گذاری سایر صندوق ها (به خصوص صندوق های اختصاصی بازارگردانی) سرمایه گذاری کند و از طریق تزریق منابع مالی به صندوق های سرمایه گذاری یا از طریق شرکت های سبدگردانی و گشایش سبدهای مختلف، در بازار ثبات ایجاد کند.

همچنین صندوق می تواند با تصویب هیئت امنا، تا سقف معینی نسبت به اعطای تسهیلات برای به کارگیری در خرید اعتباری اقدام کند. علاوه بر این، کارشناسان، بر امکان سرمایه گذاری عموم مردم در این صندوق (با توجه به عدم امکان سرمایه گذاری عمومی در صندوق های اختصاصی بازارگردانی) تأکید دارند.